Ngày 25/03/2025 I/ TỔNG QUAN HOẠT CHẤT ZINC PCA
Zinc Pyrrolidone Carboxylic Acid hay còn được gọi là Zinc PCA, là một hoạt chất phổ biến trong việc chăm sóc da. Hoạt chất Zinc PCA được ưa chuộng sử dụng nhiều trong ngành làm đẹp vì nó có khả năng kháng viêm, điều tiết bã nhờn, cấp ẩm, và còn có khả năng kháng lại những vi khuẩn gây mụn. Zinc PCA được tìm thấy nhiều trong các loại mỹ phẩm như tinh chất meso, kem dưỡng, serum, mặt nạ và cả trong các sản phẩm hỗ trợ dưỡng tóc.
Zinc PCA là sự kết hợp giữa nguyên tố vi lượng kẽm (Zn) và gốc amino acid Pyrrolidone Carboxylic Acid (PCA). Nó được tìm thấy là một hoạt chất tổng hợp tự nhiên bên trong da. Zinc PCA là hợp chất có khả năng tan tốt trong nước. Vai trò quan trọng của Zinc PCA là cân bằng sự bài tiết bã nhờn, kháng viêm, duy trì độ ẩm tự nhiên.
II/ TÁC DỤNG TUYỆT VỜI CỦA ZINC PCA VỚI DA DẦU MỤN
Những tác dụng mà Zinc PCA thường được biết đến như là kiềm dầu, kháng viêm, ức chế hại khuẩn gây mụn,.. và nhiều công dụng khác. Tuy nhiên, tác dụng đó được diễn ra như thế nào khi thực hiện kỹ thuật mesotherapy hay bôi lên da thì chúng ta chưa được biết một cách chi tiết. Vì vậy, cơ chế của các tác dụng nổi bật của Zn PCA sẽ được làm sáng tỏ hơn ngay sau đây.
- Hoạt tính kháng viêm
Phản ứng viêm của cơ thể là một trong những phản ứng bình thường của hệ miễn dịch khi có các tác nhân “lạ” tiếp xúc với cơ thể. Phản ứng viêm là khi các tế bào bạch cầu ra sức “chiến đấu” để ngăn chặn lại tác nhân “lạ” như là vi khuẩn, vi nấm, virus, ký sinh trùng.
Thông thường, mụn trứng cá được biết là tình trạng viêm quá mức, không được kiểm soát. Dẫn đến tình trạng bùng phát mụn diện rộng trên gương mặt, do nhiều tác nhân gây viêm khác nhau. Các tác nhân gây viêm này bị hệ miễn dịch phản ứng lại một cách “gay gắt”, làm cho tình trạng viêm ngày càng trầm trọng hơn. Như vậy để kiểm soát được tình trạng viêm mà không cần dùng thuốc, thì các hoạt chất của kẽm nói chung, trong đó có Zinc PCA, là liệu pháp an toàn, đơn giản và hiệu quả.
Hoạt tính kháng viêm có thể được coi là chức năng phái sinh của các hoạt chất kẽm.
Ion Zn²⁺ giúp giảm sản xuất ROS (reactive oxygen species) bằng cách ức chế enzyme NADPH oxidase. Nhờ đó, nó hạn chế các gốc oxy hóa như superoxide (O₂⁻), hydrogen peroxide (H₂O₂) và hydroxyl (-OH), vốn có thể phá hủy cấu trúc tế bào khi nồng độ cao. Do đó, Zinc PCA giúp bảo vệ da bằng cách giảm sự hình thành các gốc oxy hóa có hại.
Kẽm cũng có khả năng ức chế sự sinh tổng hợp các chất trung gian gây viêm như nitric oxidase, bằng cách ức chế quá trình tổng hợp nitric oxide từ L-arginine.
Các hoạt tính kháng viêm trên đã được chứng minh trên mô hình động vật và người. Việc bổ sung kẽm có tác dụng làm giảm cytokine gây viêm và dấu hiệu sinh học của stress oxy hóa.
- Điều tiết DHT làm giảm tăng sinh bã nhờn
Dihydrotestosterone (DHT) là một loại hormone androgen có ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển các đặc điểm của nam giới trong thời kỳ thanh thiếu niên. Là một dạng testosterone mạnh, DHT được sản xuất khi một loại enzyme có tên là 5-alpha-reductase chuyển đổi testosterone ở các vùng như da, nang tóc và tuyến tiền liệt.
DHT có ảnh hưởng liên quan trực tiếp đến sự sản xuất bã nhờn của các tế bào sản xuất bã nhờn. Nồng độ của DHT dưới da càng cao sẽ kích thích các tế bào bã nhờn sản xuất bã nhờn quá mức, từ đó hình thành mụn trứng cá. Trong đó enzyme 5-alpha-reductase là loại phổ biến giúp chuyển hóa testosterone thành DHT. Vì vậy, enzyme này đóng vai trò như “chiếc chìa khóa” dẫn đến sự hình thành nên mụn trứng cá.
Các nghiên cứu khoa học ngày này đã có thể chứng minh rằng, hoạt chất Zinc PCA có khả năng làm ức chế enzyme 5-alpha-reductase. Từ đó dẫn đến ức chế sự hình thành DHT. Giảm nồng độ DHT sẽ kiểm soát được lượng bã nhờn tiết ra trên da và kiểm soát được tình trạng mụn trứng cá.
- Tác dụng kháng nấm và kháng khuẩn trong hỗ trợ điều trị mụn trứng cá
Viêm da tiết bã và mụn trứng cá là hai tình trạng bệnh lý phổ biến có liên quan đến sự hoạt động bất thường của tuyến bã nhờn. Sự bất thường này do các tác nhân là vi nấm và vi khuẩn gây ra. Cụ thể chính là sự tác động của nấm gây viêm da Pityrosporum ovale và vi khuẩn gây mụn kháng kháng sinh Propionibacterium acnes.
Cơ chế kháng khuẩn của kẽm nói chung chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên, một số tài liệu ghi nhận khả làm giảm số lượng vi khuẩn P. acnes bằng cách ức chế sinh tổng hợp lipase của P. acnes và làm giảm lượng acid béo. Hoặc các ion Zn2+ còn có khả năng làm rối loạn sự cân bằng nội môi; làm tăng tính thấm qua màng tế bào của vi khuẩn, đây là cơ chế gây độc tế bào ở vi khuẩn.
Cơ chế kháng nấm của kẽm được biết đến là làm khử cực màng tế bào và ngăn chặn sự vận chuyển qua màng. Ngoài ra, có các ghi nhận khác như đặc tính chặn sắt của kẽm. Gần đây, đã xác định được khả năng ức chế sự phát triển của nấm có liên quan đến sự gia tăng nồng độ đồng và sự phá hủy các cụm protein sắt-lưu huỳnh rất quan trọng đối với quá trình chuyển hóa của nấm.
Các hoạt chất kẽm nói chung đều có khả năng kháng khuẩn tốt từ đó giúp tuyến bã nhờn được ổn định dẫn đến tiết bã nhờn cân bằng hơn. Đối với Zinc PCA nói riêng, là một hoạt chất có độ tương thích sinh học cao với cơ thể người, không gây ra các tác dụng phụ. Nên Zinc PCA được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm làm đẹp như tinh chất meso, kem dưỡng, serum, mặt nạ và các sản phẩm chăm sóc tóc.
III/ VAI TRÒ CỦA ZINC PCA TRONG CƠ CHẾ HÌNH THÀNH MỤN
Mụn trứng cá là một dạng bệnh lý ngoài da phổ biến nhất ở nhóm tuổi vị thành niên, ảnh hưởng đến 90–95% dân số. Thậm chí mụn trứng cá có thể xuất hiện ở cả người trưởng thành (30 – 40 tuổi). Ở phụ nữ có thể xuất hiện ở cả độ tuổi 50. Nguyên nhân chính là ở sự thay đổi của các hormone estrogen và testosterone.
Vậy để hiểu hơn cơ chế hình thành mụn trứng cá liên quan đến bốn yếu tố chính, bao gồm:
- Tăng tiết bã nhờn quá mức: do sự hoạt động quá mức của enzyme 5-alpha-reductase làm tăng nồng độ DHT dưới da.
- Sừng hóa nang lông bất thường: quá trình sừng hóa nang lông diễn ra bất thường do sự thay đổi và bong tróc của da chết. Khi quá trình này bị rối loạn, kèm theo các yếu tố khác như bã nhờn, làm tắc nghẽn nang lông tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Sự mất cân bằng hệ vi sinh: sự mất cân bằng hệ vi sinh tạo điều kiện thuận lợi cho các hại khuẩn phát triển, trong đó P. acnes là hại khuẩn gây mụn được biết đến nhiều nhất.
- Phản ứng viêm: sự phát triển quá mức của hại khuẩn P. acnes, dẫn đến phản ứng viêm của cơ thể hoạt động quá mức. Gây ra các tình trạng sưng đỏ và đau.
Vậy tác dụng của Zinc PCA đã được đề cập bên trên. Có thể ứng dụng sử dụng Zinc PCA theo các hình thức mesotherapy hoặc bôi thoa cho quá trình điều trị mụn, vì:
- Zinc PCA có thể ức chế enzyme 5-alpha-reductase, giảm biểu hiện DHT từ đó điều hoà tiết bã nhờn trên da
- Zinc PCA có khả năng kháng khuẩn tốt, ức chế sự tăng sinh của P. acnes từ đó giúp giữ cân bằng hệ vi sinh cho làn da.
- Zinc PCA còn giúp hỗ trợ kháng viêm hiệu quả cho tình trạng mụn trứng cá, làm giảm sưng, đỏ, đau tại vị trí bị mụn.
Zinc PCA không được xem là thuốc nên có thể dùng mà không cần có quá nhiều chỉ định.
IV/ PHÂN LOẠI ZINC PCA
1/ Đường uống
Hiện nay, việc sử dụng Zinc PCA đường uống chưa được ghi nhận và đánh giá. Các hoạt chất kẽm mà có thể hỗ trợ điều trị mụn, giảm viêm và kiềm dầu được sử dụng rộng rãi là kẽm sulfate, kẽm gluconate, kẽm picolinate, kẽm orotate, và kẽm citrate.
Ngoài việc bổ sung bằng các sản phẩm không phải là thuốc, có thể bổ sung kẽm thông qua chế độ dinh dưỡng. Sử dụng nhiều loại thực phẩm giàu kẽm như các loại thịt, hải sản và các loại hạt, ngũ cốc.
2/ Đường bôi
Zinc PCA được sử dụng nhiều dưới dạng bôi thoa qua các hình thức như serum, gel dưỡng ẩm, và kem dưỡng ẩm. Mặc dù đường hấp thụ qua da của Zinc PCA có hạn chế, nhưng các ghi nhận và đánh giá hiện nay cho thấy Zinc PCA đường bôi vẫn có hiệu quả trên nền da dầu, mụn.
Tuỳ vào tình trạng của làn da, sẽ có một dạng kết cấu phù hợp:
- Serum: Zinc PCA trong kết cấu serum sẽ dễ thấm, và dễ kết hợp với nhiều sản phẩm khác. Phù hợp với mọi loại da, đặc biệt là da dầu.
- Gel dưỡng ẩm: Zinc PCA trong kết cấu gel dưỡng sẽ cung cấp độ ẩm tốt hơn cho làn da, giúp da mềm và tương đối dễ thấm. Phù hợp với mọi loại da, đặc biệt da thiếu ẩm.
- Kem dưỡng: Zinc PCA trong kết cấu kem dưỡng sẽ giúp giữ ẩm và khoá ẩm tốt hơn, làm da căng bóng glowy hiệu quả. Phù hợp với mọi loại da, đặc biệt là da khô.
3/ Mesotherapy
Mesotherapy hay còn gọi là liệu pháp vi điểm, là một kỹ thuật đưa dưỡng chất vào lớp trung bì và hạ bì của da. Thuốc được đưa vào bên trong da sẽ là dạng dung dịch và có nhiều tác dụng điều trị khác nhau. Ngày nay, giới y học nói chung, làm đẹp nói riêng rất được ưa chuộng bởi các bác sĩ. Thành phần trong tinh chất meso gồm nhiều hoạt chất khác nhau như chiết xuất thực vật, vitamin, dược phẩm,…
Vì phương pháp này là liệu pháp giúp khắc phục hiệu quả các tình trạng của làn da như điều trị mụn trứng cá, điều trị sẹo, chống lão hoá,… Mesotherapy là kỹ thuật ít xâm lấn, ít gây biến chứng, không cần thời gian nghỉ dưỡng. Vì các ưu điểm này mà mesotherapy được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi.
Khi các hoạt chất có hoạt tính sinh học giúp hỗ trợ điều trị hoặc điều trị, được điều chế cho việc dẫn truyền vào da, thì hiệu quả mang lại sẽ vượt trội hơn. Thông thường, với phương pháp bôi thoa, các hoạt chất sẽ bị giảm độ hấp thu do lớp sừng ở bề mặt da, nên mức độ hiệu quả sẽ thấp hơn. Đối với mesotherapy, hoạt chất được “đưa thẳng” đến đúng “mục tiêu” mà không bị “cản trở” bởi lớp sừng hay quá trình chuyển hoá nào khác.
Như vậy, về bản chất Zinc PCA vẫn là một hoạt chất có hoạt tính giúp hỗ trợ khắc phục vấn đề kiềm dầu, giảm mụn cho làn da. Nên việc điều chế Zinc PCA trong một công thức phù hợp cho việc dẫn truyền vào da, thì Zinc PCA sẽ phát huy “sức mạnh” điều trị mụn, kiểm soát bã nhờn hiệu quả hơn đường bôi.
V/ ZINC PCA TRONG F-ACN – TINH CHẤT MESO HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ MỤN
Sản phẩm F-ACN của nhà Fusion Meso với công dụng nổi bật là điều trị làm giảm mụn, kiểm soát bã nhờn và ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây mụn P. acnes. Từ đó, có thể giải quyết tận gốc tình trạng mụn của khách hàng.
Với các thành phần nổi bật:
- Hyaluronic Axit (0.5%): Làm dịu, phục hồi làn da và cấp ẩm
- Niacinamide (0.3%): Kiểm soát dầu nhờn, kháng viêm và điều trị mụn hiệu quả
- Zn PCA (0.1%): Hỗ trợ điều tiết bã nhờn, kháng viêm
- D-Panthenol: Phục hồi, tái tạo da
- Vitamin B5 (0.3%): Có tác dụng làm dịu làm giảm cảm giác ngứa, kích ứng và mẩn đỏ. Tái tạo da và sửa chữa chức năng hàng rào tự nhiên.
Với công thức “tối giản” nhưng mang lại hiệu quả điều trị mụn tốt nhờ vào các tác dụng phải kể đến của Zinc PCA:
- Hoạt tính kháng viêm được tăng cao nhờ vào tác dụng hiệp đồng với Niacinamide và Vitamin B5.
- Khả năng kháng khuẩn tốt làm ức chế sự phát triển của vi khuẩn P. acnes.
- Điều hoà enzyme 5-alpha-reductase giảm tiết bã nhờn.
- Duy trì độ ẩm và làm ổn định hàng rào bảo vệ da.
Ngoài ra, F-ACN có thể kết hợp với các kỹ thuật xâm lấn khác như lăn kim, phi kim, điện di và bôi thoa sẽ mang lại những hiệu quả rõ rệt cho việc điều trị sẹo mụn.
VI/ TỔNG KẾT
Như vậy các hoạt chất của kẽm nói chung, Zinc PCA nói riêng đều mang lại những tác dụng hiệu quả trong việc điều tiết bã nhờn, kháng viêm, kiểm soát mụn và ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Ngoài ra, Zinc PCA trong sản phẩm F-ACN ứng dụng kỹ thuật mesotherapy sẽ mang lại hiệu quả điều trị mụn vượt trội hơn trong việc bôi thoa.
